1.1.2   Opis atomu pierwiastka

Atomy różnych pierwiastków różnią się od siebie. Zawierają różne ilości protonów w jądrze, a zatem charakteryzowane są przez inną liczbą atomową. Pierwiastek chemiczny charakteryzowany jest przez jego symbol E, liczbę atomową Z oraz liczbę masową A.

Liczbę atomową (I.1.1.1) pierwiastka umieszcza się przy jego symbolu chemicznym w dolnym lewym rogu. Liczba masowa, podająca liczbę nukleonów w jądrze czyli sumaryczną ilość protonów i neutronów, jest oznaczona literą A i jest umieszczona w górnym lewym rogu przy symbolu pierwiastka.

Symbole pierwiastków wywodzą się na ogół z nazw greckich lub łacińskich np.: hel helium He, azot nitrogenium N, tlen oxygenium O, sód – natrium Na, żelazo – ferrum Fe. Niektóre wykryte w ostatnich latach noszą nazwy wywodzące się od nazwisk uznanych uczonych np. pierwiastek 99 nosi nazwę einsteinium Es, a 107 bohrium Bh. Nowo odkrytym pierwiastkom, Międzynarodowa Unia Chemii Czystej i Stosowanej IUPAC proponuje nadawać nazwy tymczasowe wywodzące się od ich numerów. Przyjmując oznaczenia: 0 = nil, 1 = un, 2 = bi, 3 = tri, 4 = quad, 5 = pent, 6 = hex, 7 = sept, 8 = oct, 9 = enn, pierwiastkom nadaje się nazwy zgodne z ich liczbami atomowymi. Np.: pierwiastek 107 bohrium nosił tymczasową nazwę –unnilseptium (Uns), a niedawno odkryty pierwiastek 112, któremu nie nadano jeszcze nazwy oficjalnej nosi nazwę ununbium i symbol Uub.

Zapis pozwala określić podstawowe składniki atomu pierwiastka E. W jądrze atomu znajduje się Z protonów i A – Z neutronów. Wokół jądra znajduje się Z elektronów. Zapis pozwala określić, że atom azotu jest zbudowany z Z = 7 protonów, Z = 7 elektronów i A – Z = 7 neutronów. Na tej samej zasadzie można wnioskować, że w skład atomu żelaza wchodzi 26 protonów, 26 elektronów i 30 neutronów. Inny atom żelaza  ma 32 neutrony, zatem różni się ilością neutronów w jądrze od poprzednio omawianego atomu żelaza. Takie odmiany pierwiastków nazywa się izotopami. Wiele pierwiastków występujących w przyrodzie posiada izotopy. Oto niektóre z nich: wodór, węgiel, azot, krzem, siarka, potas, wapń, ołów.