O czym należy pamiętać, wykorzystując zasoby sieciowe
Wymagania zaliczenia
O czym należy pamiętać, wykorzystując zasoby sieciowe
Po znalezieniu oraz ocenieniu informacji oraz podjęciu decyzji, że „tak na pewno jest to idealny materiał do naszego kursu/zajęć”, musimy sprawdzić na jakich zasadach można korzystać z tej informacji, aby nie naruszyć praw autorskich ich twórców.
W sieci można spotkać się z 2 przypadkami:
1. Większość informacji w sieci chroniona jest wyłącznym prawem autorskim jej twórców.
2. Pewne prawa zastrzeżone czyli licencje Creative Commons (CC).
PRAWO AUTORSKIE
Ponieważ prawo autorskie działa zawsze w dwie strony: autora informacji i jej użytkownika, popatrzmy na nie z dwóch poziomów. Wyobraź sobie najpierw taki scenariusz: jesteś autorem treści, które publikujesz w sieci. Co Tobą kieruje, że to robisz? Być może chcesz zdobyć informację zwrotną, komentarze do swojej pracy. Może chcesz nawiązać kontakty z osobami z tej samej branży, albo po prostu chcesz się podzielić swoją pracą, zamiast chować w Moich Dokumentach na dysku D lub E. Upubliczniając własną pracę musisz być świadom(a), że wszyscy użytkownicy Internetu będę mieć do niej dostęp oraz że niektórzy z nich będą chcieli wykorzystać Twoją pracę do własnych celów.
Obojętnie jakie względy Tobą kierują podczas publikowania pracy online, w każdym z tych przypadków jesteś chroniony, jako autor, prawem autorskim. Jest to tzw. prawo ojcostwa, które należy się z racji wykonanej pracy. Obojętnie czy będzie to prezentacja, tekst, zdjęcie, filmik nakręcony amatorską kamerą, pierwsza w życiu animacja.
To jest jedno: Ty jako autor i towarzyszące Ci niezbywalne prawo autorskie.
Teraz wyobraź sobie druga sytuacje, w której poszukujesz w sieci gotowych materiałów i chcesz je wykorzystać do celów rozwojowych. Czyli jesteś użytkownikiem tej informacji w sieci. Taka sytuacja jest codziennością prawda? Znacznie łatwiej znaleźć coś, co już istnieje niż samemu opracowywać to od początku. Po co wyważać już raz otwarte drzwi, kiedy w Internecie jest morze ciekawych i gotowych do wykorzystania treści?
Ale: z opisu pierwszego scenariusza wiesz, że autorzy treści są chronieni całkowicie prawem autorskim. Stajesz więc przed dylematem czy możesz z takich treści korzystać dla własnych celów. Jednak z opisu wiesz także, że autorzy treści publikując coś online, są świadomi, że inne osoby będą się tym posiłkować. Wniosek z tego jest bardzo prosty: korzystanie z gotowych materiałów dostępnych w Internecie jest jak najbardziej dozwolone, fair i nie łamie prawa. Jest jednak jeden bardzo ważny i bardzo prosty warunek: musisz powołać się na autora. To nie jest chyba nic nowego, prawda? Pisząc jakiś tekst, podajesz zazwyczaj bibliografię na końcu dokumentu. W sieci działa podobny mechanizm. Dodatkowo trzeba podać link i datę odczytu/dostępu do tego materiału.
Natomiast, to co jest niedozwolone, nie fair i przeciwko prawu, jest przywłaszczanie sobie autorstwa innych osób. Czyli po prostu plagiat. Jeśli znajdziesz ciekawą prezentacje/symulacje lub grę edukacyjną i pokażesz je uczniom na lekcji lub zamieścisz na platformie e-learningowej, na której prowadzisz kurs, nie przywołując autora, przypiszesz sobie niejako autorstwo.
Powołanie się na autora jest konieczne z trzech powodów:
LICENCJE CREATIVE COMMONS
Obok prawa autorskiego, które całkowicie chroni autora (często spotykane zdanie „Wszelkie prawa zastrzeżone, 2006-2008“), w sieci możemy spotkać się jeszcze z jedną sytuacją, kiedy zastrzeżone są nie wszelkie prawa lecz tylko niektóre prawa. O tym, które prawa są zastrzeżone, a które "uwalniane" decyduje oczywiście autor. Taka dowolność jest możliwa na zasadzie licencji Creative Commons. Licencje CC zostały opracowane z myślą o wszelkiego rodzaju materiałach znajdujących się w sieci: stronach internetowych, muzyce, zdjęciach, filmach, literaturze czy materiałach edukacyjnych i artykułach naukowych.
Licencji jest 6 i każda pozwala na co innego. Jeśli jesteś zainteresowany szczegółową charakterystyką każdej z licencji, zajrzyj na strony polskiego serwisu CreativeCommons. Na kursie skupimy się na tym, co takie licencje CC oznaczają dla użytkowników informacji:
Pewnie zauważyłeś, że raz tworzenie utworów zależnych jest dozwolone, a raz już nie. Zależy to od osobistych preferencji autora, który może wyrazić zgodę na przerabiania jego pracy lub nie.
Niezależnie gdzie szukamy, czy wykorzystujemy do tego wyszukiwarkę Google czy serwisy edukacyjne adresowane do nauczycieli musimy liczyć się z kwestią praw autorskich.
Poniżej proponujemy zapoznanie się z warunkami na jakich możesz korzystać z zasobów zamieszczonych w polskich serwisach edukacyjnych:
KILKA DODATKOWYCH RAD
Jeśli wykorzystujesz materiały dostępne w sieci, pamiętaj o:
Jeśli publikujesz materiały w sieci, pamiętaj o:
Karolina Grodecka
Po znalezieniu oraz ocenieniu informacji oraz podjęciu decyzji, że „tak na pewno jest to idealny materiał do naszego kursu/zajęć”, musimy sprawdzić na jakich zasadach można korzystać z tej informacji, aby nie naruszyć praw autorskich ich twórców.
W sieci można spotkać się z 2 przypadkami:
1. Większość informacji w sieci chroniona jest wyłącznym prawem autorskim jej twórców.
2. Pewne prawa zastrzeżone czyli licencje Creative Commons (CC).
PRAWO AUTORSKIE
Ponieważ prawo autorskie działa zawsze w dwie strony: autora informacji i jej użytkownika, popatrzmy na nie z dwóch poziomów. Wyobraź sobie najpierw taki scenariusz: jesteś autorem treści, które publikujesz w sieci. Co Tobą kieruje, że to robisz? Być może chcesz zdobyć informację zwrotną, komentarze do swojej pracy. Może chcesz nawiązać kontakty z osobami z tej samej branży, albo po prostu chcesz się podzielić swoją pracą, zamiast chować w Moich Dokumentach na dysku D lub E. Upubliczniając własną pracę musisz być świadom(a), że wszyscy użytkownicy Internetu będę mieć do niej dostęp oraz że niektórzy z nich będą chcieli wykorzystać Twoją pracę do własnych celów.
Obojętnie jakie względy Tobą kierują podczas publikowania pracy online, w każdym z tych przypadków jesteś chroniony, jako autor, prawem autorskim. Jest to tzw. prawo ojcostwa, które należy się z racji wykonanej pracy. Obojętnie czy będzie to prezentacja, tekst, zdjęcie, filmik nakręcony amatorską kamerą, pierwsza w życiu animacja.
To jest jedno: Ty jako autor i towarzyszące Ci niezbywalne prawo autorskie.
Teraz wyobraź sobie druga sytuacje, w której poszukujesz w sieci gotowych materiałów i chcesz je wykorzystać do celów rozwojowych. Czyli jesteś użytkownikiem tej informacji w sieci. Taka sytuacja jest codziennością prawda? Znacznie łatwiej znaleźć coś, co już istnieje niż samemu opracowywać to od początku. Po co wyważać już raz otwarte drzwi, kiedy w Internecie jest morze ciekawych i gotowych do wykorzystania treści?
Ale: z opisu pierwszego scenariusza wiesz, że autorzy treści są chronieni całkowicie prawem autorskim. Stajesz więc przed dylematem czy możesz z takich treści korzystać dla własnych celów. Jednak z opisu wiesz także, że autorzy treści publikując coś online, są świadomi, że inne osoby będą się tym posiłkować. Wniosek z tego jest bardzo prosty: korzystanie z gotowych materiałów dostępnych w Internecie jest jak najbardziej dozwolone, fair i nie łamie prawa. Jest jednak jeden bardzo ważny i bardzo prosty warunek: musisz powołać się na autora. To nie jest chyba nic nowego, prawda? Pisząc jakiś tekst, podajesz zazwyczaj bibliografię na końcu dokumentu. W sieci działa podobny mechanizm. Dodatkowo trzeba podać link i datę odczytu/dostępu do tego materiału.
Natomiast, to co jest niedozwolone, nie fair i przeciwko prawu, jest przywłaszczanie sobie autorstwa innych osób. Czyli po prostu plagiat. Jeśli znajdziesz ciekawą prezentacje/symulacje lub grę edukacyjną i pokażesz je uczniom na lekcji lub zamieścisz na platformie e-learningowej, na której prowadzisz kurs, nie przywołując autora, przypiszesz sobie niejako autorstwo.
Powołanie się na autora jest konieczne z trzech powodów:
- ponieważ prawo autorskie nas do tego zobowiązuje,
- ponieważ jest to sprawa etyki,
- ponieważ w ten sposób uświadamiasz także swoich uczniów o poszanowaniu własności intelektualnej innych ludzi. Wyniki badania Microsoft ze stycznia 2008 (nastolatki 13-17 lat; 501 respondentów) roku pokazują, że 49% respondentów nie zna przepisów związanych ze ściąganiem obrazów, treści, utworów muzycznych, filmów i oprogramowania z Internetu. Jednocześnie młodzi respondenci uważają, że piractwo internetowe jest mniej odrażające niż inna kradzież. Mniej niż połowa badanych wskazywała, że należy karać piratów internetowych, podczas gdy 90% chciało kar dla złodziei rowerów.
LICENCJE CREATIVE COMMONS
Obok prawa autorskiego, które całkowicie chroni autora (często spotykane zdanie „Wszelkie prawa zastrzeżone, 2006-2008“), w sieci możemy spotkać się jeszcze z jedną sytuacją, kiedy zastrzeżone są nie wszelkie prawa lecz tylko niektóre prawa. O tym, które prawa są zastrzeżone, a które "uwalniane" decyduje oczywiście autor. Taka dowolność jest możliwa na zasadzie licencji Creative Commons. Licencje CC zostały opracowane z myślą o wszelkiego rodzaju materiałach znajdujących się w sieci: stronach internetowych, muzyce, zdjęciach, filmach, literaturze czy materiałach edukacyjnych i artykułach naukowych.
Licencji jest 6 i każda pozwala na co innego. Jeśli jesteś zainteresowany szczegółową charakterystyką każdej z licencji, zajrzyj na strony polskiego serwisu CreativeCommons. Na kursie skupimy się na tym, co takie licencje CC oznaczają dla użytkowników informacji:
- Co musisz: podać autora (to jest warunek konieczny, podstawowy i wspólny dla każdej z licencji). Proszę zauważyć, że nie rożni się on niczym od tego czym jest "prawo ojcostwa" i konieczności podawania autora.
- Co możesz: kopiować, rozpowszechniać, odtwarzać i wykonywać utwór, tworzyć utwory zależne (wolno zmieniać, przekształcać i tworzyć nowych dzieł na podstawie tego utworu).
- Czego nie możesz: tworzyć utworów zależnych (nie wolno zmieniać, przekształcać ani tworzyć nowych dzieł na podstawie tego utworu), wykorzystywać utworu do celów komercyjnych.
Pewnie zauważyłeś, że raz tworzenie utworów zależnych jest dozwolone, a raz już nie. Zależy to od osobistych preferencji autora, który może wyrazić zgodę na przerabiania jego pracy lub nie.
Niezależnie gdzie szukamy, czy wykorzystujemy do tego wyszukiwarkę Google czy serwisy edukacyjne adresowane do nauczycieli musimy liczyć się z kwestią praw autorskich.
Poniżej proponujemy zapoznanie się z warunkami na jakich możesz korzystać z zasobów zamieszczonych w polskich serwisach edukacyjnych:
- Scholaris.pl - Interetowe Centrum Zasobów Edukacyjnych MEN
- Interklasa.pl
- Komputer w Szkole - serwis prowadzony przez Ośrodek Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów
- WSiP → Edukacja Interaktywna → Bank pomysłów i scenariuszy
KILKA DODATKOWYCH RAD
Jeśli wykorzystujesz materiały dostępne w sieci, pamiętaj o:
- Sprawdzeniu warunków, na jakich materiał jest udostępniany.
- Jeśli nie ma podanych warunków korzystania z materiałów, napisz do autora w tej sprawie. Zapytaj, co możesz zrobić z jego pracą. Wtedy Ty będziesz mieć czyste sumienia, a ktoś przyjemność, że został doceniony.
- Podaniu nazwiska autora, tytułu oraz linku, pod którym znajduje się oryginalny dokument.
Jeśli publikujesz materiały w sieci, pamiętaj o:
- Sprawdzeniu warunków publikowania materiałów. Często serwisy mają przygotowane warunki korzystania z materiałów, które musisz zaakceptować jeśli chcesz w nich publikować. Jedynym polem manewru jest zdecydowanie o publicznym lub prywatnym (rodzina, przyjaciele) dostępie. Upewnij się, że rozumiesz i akceptujesz te warunki.
- Jeśli jest taka możliwość, korzystaj z licencji Creative Commons.
- Jeśli publikujesz materiały na stronie WWW lub blogu, zaznacz, że są one udostępniane na określonych warunkach.
- Jeśli fotografujesz/nagrywasz osoby dorosłe, zapytaj ich o zgodę przed opublikowaniem zdjęć/filmów w Internecie.
- Jeśli fotografujesz/nagrywasz dzieci, upewnij się, że rodzice wyrażają zgodę na opublikowanie ich pociech w Internecie. W rozmowie z rodzicami, wyjaśnij na jakich warunkach zdjęcia będą dostępne.
Ostatnia modyfikacja: poniedziałek, 3 kwietnia 2017, 10:51
