Wsparcie uczestników - uczniów w kursach e-learningowych
Agnieszka Chrząszcz

Klasa

Wsparcie w uczeniu tradycyjnym, stacjonarnym charakteryzuje się przewagą pomocy werbalnej. Zarówno uczeń jak i nauczyciel znajdują się w tym samym miejscu i czasie, mają z góry przypisane role zaś sam kontekst klasy silnie determinuje sposób udzielania pomocy. Dodatkowo sytuacja w klasie jest wyraźnie asymetryczna: nauczyciel postrzegany jest jako ekspert, uczeń jest nowicjuszem szukającym pomocy. Podczas wykonywania zadania czy udzielania odpowiedzi uczeń z reguły bazuje na własnej pamięci i nie powinien posługiwać się pomocami, nie mówiąc o podpowiedziach innych uczniów.

e-learning

Wsparcie dla ucznia w e-learningu wiąże się zarówno z projektowaniem kursu czy ćwiczenia, jak i jego prowadzeniem. W przypadku coraz częściej stosowanego modelu współpracy on-line i odejścia od projektowania dydaktycznego rodzi się pytanie: w jaki sposób wspierać uczącego się w Sieci?

W przypadku e-learningu model ten ulega zmianie, tak, jak zmieniają się warunki uczenia (się). Pomoc werbalna zwykle nie jest możliwa, gdyż większość interakcji ma charakter asynchroniczny. Skoro większość informacji dostępna jest niemal natychmiast on-line pomoc nie ogranicza się do podawania nowych danych lecz przybiera inny charakter. Prowadzący zajęcia często nie jest ekspertem w danej dziedzinie, a jego wiedza jest porównywalna z wiedzą uczestników zajęć.
Celem wsparcia jest zatem zachęcanie do myślenia refleksyjnego, do wchodzenia w interakcje i dyskusje z innymi oraz tworzenie przyjaznego środowiska sprzyjającego tym działaniom.

Prowadzący zajęcia e-learningowe nauczyciel nie jest najistotniejszym ogniwem, od którego zależą efekty uczenia się. Trzy kluczowe aspekty wsparcia: wsparcie społeczne, wsparcie zadaniowe i wsparcie uczestników, mogą być zrealizowane bez jego bezpośredniej ingerencji i przy pomocy tak innych uczestników kursu jak i samej technologii. W sytuacji, kiedy grupa uczestników pracuje nad rozwiązaniem jakiegoś problemu on-line narzędzia e-learningowe umożliwiają im komunikację, dialog i refleksję, zaś sama grupa stanowi wsparcie społeczne.

Uczestnik kursu e-learningowego znajduje się zatem w specyficznym kontekście, od którego zależy oferowana mu pomoc. Z jednej strony ma do dyspozycji materiały i zasoby przygotowane przez autorów kursu, z drugiej zaś dysponuje swoim środowiskiem: zawodowym, rodzinnym, szkolnym, akademickim a także grupą uczestników kursu.

Koncepcja wsparcia uczniów (ang. scaffolding) wywodzi się z prac Lwa Wygotskiego i strefy najbliższego rozwoju czyli różnicy w poziomie rozwoju ucznia w zależności od sposobu rozwiązania problemu (indywidualnie czy we współpracy). Ekspert (dorosły) przestaje oferować wsparcie, gdy dostrzega usamodzielnienie się ucznia i przejęcie przez nieo odpowiedzialnóści nad rozwiązywanym zadaniem czy problemem.

Typy wsparcia (McLoughlin 2002)
  • Orientacja - przedstawienie oczekiwań Uczestnicy kursu otrzymują opis celów i oczekiwanych rezultatów, jak i spodziewanych działań (np. drukowany przewodnik, strona internetowa, lista najczęściej zadawanych pytań);
  • Coaching - uczeń otrzymuje wsparcie poprzez oprogramowanie tak, by pomóc w realizacji jakiegoś zadania (np. prezentacja, demonstracja na komputerze wraz z plikiem audio, film instruktażowy);
  • Stymulowanie wypowiedzi - zachęcanie do wypowiedzi celem wyrażenia refleksji, opinii czy przemyśleń np. dyskusja on-line na forum na temat procedur rozwiązania jakiegoś problemu;
  • Wsparcie zadaniowe - budowanie struktury wparcia poprzez zbiory reguł i wskazówek oraz zasoby umożliwiające zaangażowanie i aktywność;
  • Wsparcie eksperckie - opiera się na osobie mentora, który odpowiada na pytania, wskazuje przykłady lub/i pożądane rezultaty;
  • Wsparcie koncepcyjne - pomoc nadchodzi wtedy, kiedy zaprezentowane jest zadanie czy problem do rozwiązania, tak, by skupić uwagę uczącego się na zdefiniowaniu problemu, zwłaszcza tam, gdzie istnieje wiele rozwiązań (prezentacja równoległych scenariuszy - ćwiczenie umiejętności analitycznych);
  • Wsparcie metakognitywne - oferowane przy pomocy narzędzi umożliwiających uczącemu się zapisywać swoje przemyślenia podczas rozwiązywania jakiegoś problemu. Wspiera zarządzanie uczeniem się i refleksję (np. elektroniczny notatnik);
  • Wsparcie proceduralne - wspiera wykorzystanie narzędzi i dostępnych zasobów np poprzez dostęp do baz danych, repozytoriów, umożliwienie pracy grupowej i dzielenia się zasobami;
  • Wsparcie strategiczne - umożliwia podjęcie alternatywnych działań, wykozrystanie innych scenariuszy czy przyjęcie odmiennej perspektywy. Pozwala na zaangażowanie się ucznia w proces planowania i podejmowania decyzji.
Cechy
  • redukuje ryzyko porażki podczas rozwiązywania zadania / zwiększa szanse na sukces;
  • bez niego nie jest możliwe wykonanie zadanie czy rozwiązanie problemu;
  • przenosi uczącego się w nowy obszar wiedzy / rozumienia;
  • przybliża uczącego się do niezależności;
  • dostarcza struktury;
  • działa jak narzędzie;
  • motywuje;
  • redukuje frustrację;
  • może zostać łatwo usunięte, gdy przestaje być potrzebne;
  • rozszerza zasięg uczącego się.

Bibliografia

Thorpe M, Rethinking Learner Support: the challange of collaborative on-line learning, Open Learning Vol. 17 No 2, 2002
McLoughlin C, Learner Support in Distance and Networked Learning Environments: Ten Dimensions for Successful Design, Distance Education Vol 23 No 2, 2002
Ostatnia modyfikacja: poniedziałek, 3 kwietnia 2017, 10:51